World Cup – giải đấu bóng đá danh giá nhất hành tinh – là ước mơ của mọi đội tuyển quốc gia. Để đến được sân chơi này, các đội bóng phải trải qua một chặng đường đầy thử thách mang tên vòng loại World Cup thế giới. Đây không chỉ là cuộc đua khốc liệt về mặt chuyên môn, mà còn là nơi bộc lộ bản lĩnh, chiến lược và đẳng cấp thực sự của các nền bóng đá.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về thể thức thi đấu, lịch sử vòng loại World Cup, và những điểm nhấn đáng chú ý trong hành trình tranh vé tham dự ngày hội bóng đá lớn nhất thế giới.
Vòng loại World Cup thế giới là giai đoạn thi đấu trước vòng chung kết World Cup, nhằm chọn ra các đội tuyển quốc gia xuất sắc nhất của từng châu lục để góp mặt tại giải đấu chính thức. Với hàng trăm quốc gia thành viên FIFA, không phải đội nào cũng được tham gia vòng chung kết, nên vòng loại chính là “cánh cổng sinh tử” mà mọi đội bóng buộc phải vượt qua.
Vòng loại World Cup thế giới là gì
Thông thường, vòng loại World Cup được tổ chức trong vòng 2 đến 3 năm trước khi World Cup diễn ra. Số lượng suất tham dự cho từng khu vực được phân chia theo tiêu chí do FIFA quyết định, tùy theo thành tích và sức mạnh bóng đá của từng châu lục.
Trong các kỳ Vòng loại World Cup thế giới gần đây (trước khi nâng lên 48 đội vào năm 2026), vòng chung kết có tổng cộng 32 đội tuyển, chia suất như sau:
Điểm đặc biệt là các suất 0,5 đại diện cho cơ hội tranh vé vớt qua loạt trận play-off liên lục địa, nơi các đội đứng hạng cao nhưng chưa đủ vé chính thức được đấu với đại diện khu vực khác để giành vé cuối cùng.
Thể thức vòng loại World Cup thế giới theo từng khu vực
Châu Âu là khu vực có nhiều đội mạnh nhất, nên thể thức thi đấu vòng loại tại đây thường khốc liệt. Các đội được chia vào các bảng đấu thi đấu vòng tròn 2 lượt. Đội đứng đầu bảng sẽ giành vé trực tiếp, các đội nhì bảng sẽ thi đấu play-off để tranh suất còn lại.
Những đội bóng như Đức, Pháp, Anh, Tây Ban Nha thường xuyên vượt qua vòng loại với thành tích ấn tượng. Tuy nhiên, không ít lần cũng xảy ra cú sốc khi Ý, Hà Lan từng bị loại từ vòng loại.
Tại Nam Mỹ, 10 đội tuyển thi đấu vòng tròn 2 lượt (sân nhà – sân khách). Top 4 đội có điểm cao nhất giành vé trực tiếp, đội xếp thứ 5 đá play-off. Đây là khu vực có chất lượng chuyên môn rất cao với các tên tuổi như Brazil, Argentina, Uruguay, Colombia…
Vòng loại Nam Mỹ luôn được xem là “mini World Cup” bởi tính cạnh tranh cực kỳ lớn, nơi mọi điểm số đều quý giá. Brazil là đội tuyển duy nhất trong lịch sử chưa bao giờ vắng mặt tại vòng chung kết World Cup.
Châu Á có số lượng đội tham dự vòng loại đông đảo. Thể thức chia làm nhiều giai đoạn từ sơ loại đến vòng loại cuối cùng. Các đội mạnh như Nhật Bản, Hàn Quốc, Iran, Ả Rập Xê Út thường chiếm ưu thế.
Từ vòng loại thứ ba, các đội được chia thành hai bảng. Hai đội đứng đầu mỗi bảng giành vé trực tiếp, hai đội đứng thứ ba đá play-off nội bộ rồi tranh vé vớt liên lục địa. Việt Nam từng lần đầu tiên góp mặt ở vòng loại thứ 3 World Cup 2022 – một cột mốc lịch sử đáng nhớ.
Khu vực châu Á (AFC)
Tương tự như châu Á, CONCACAF có vòng loại nhiều giai đoạn. Các đội mạnh như Mỹ, Mexico, Canada thường vượt qua vòng loại. Vòng loại khu vực này cũng ghi nhận nhiều bất ngờ, điển hình như Costa Rica từng vượt qua nhiều đối thủ mạnh để góp mặt tại World Cup.
Châu Phi có 5 suất tham dự, và luôn là khu vực có vòng loại rất cam go. Với hơn 50 quốc gia thành viên, thể thức bao gồm nhiều vòng đấu loại trực tiếp và vòng bảng. Nigeria, Cameroon, Senegal, Ai Cập là những đại diện thường xuyên của châu Phi tại các kỳ World Cup.
Khu vực châu Phi (CAF)
Đây là khu vực có ít đội tuyển, và không có suất trực tiếp. Đội vô địch OFC phải đá play-off liên lục địa để tranh vé dự World Cup. New Zealand là đội mạnh nhất khu vực và thường xuyên tham gia tranh vé vớt.
Đội tuyển Brazil là đội duy nhất toàn thắng ở vòng loại World Cup 2022 khu vực Nam Mỹ. Cristiano Ronaldo là cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất lịch sử vòng loại World Cup với hơn 30 bàn. Thái Lan từng vào đến vòng loại thứ 3 World Cup 2018 – thành tích tốt nhất của họ. Việt Nam lần đầu tiên vào vòng loại cuối cùng ở khu vực châu Á tại World Cup 2022, viết nên trang sử mới.
Vòng loại không chỉ là cuộc chiến của các đội bóng lớn mà còn là sân khấu cho các hiện tượng thú vị như Iceland, Panama, hoặc Syria tạo nên bất ngờ lớn khi vượt qua nhiều đối thủ mạnh để tiến gần hơn đến giấc mơ World Cup.
Vòng loại World Cup thế giới là hành trình dài, đầy thử thách nhưng cũng rất giàu cảm xúc. Nó không chỉ quyết định những đội góp mặt ở vòng chung kết mà còn là thước đo sức mạnh, tiềm năng và sự phát triển của mỗi nền bóng đá.